ذهن آگاهی به معنی توجه کردن به هدف در حال حاضر است آنهم باکیفیتی مانند همدردی، کنجکاوی و پذیرش.
برای آموزش ذهن آگاهی در پژوهش حاضر از پروتکل تلفیقی مبتنی بر دو جریان عمده ذهن آکاهی یعنی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی استفاده شده است. این پروتکل در پژوهشی توسط ون سون و همکاران (۲۰۱۱) مورد استفاده قرار گرفت و معتبر گزارش شد. در پژوهشی که در ایران توسط قاسمی جوبنه (۱۳۹۴)انجام شد، این پروتکل به فارسی ترجمه و مورد استفاده قرار گرَفت. شایان ذکر است که در ایران در پژوهش هایی مشابه که به بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی پرداخته اند، بیشتر از پروتکل شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی استفاده کرده اند. در حالی که هدف اصلی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی پیشگیری از عود افسردگی است و در مطالعات متعدد اثربخشی آن در کاهش درماندگی های روانشناختی همچون افسردگی، اضطراب و استرس نشان داده شده است (قاسمی جوبنه، ۱۳۹۴). در پژوهش حاضر هدف محقق استفاده از مداخلات و آموزه های مبتنی بر ذهن آگاهی بوده است. برای رسیدن به این هدف از یک پروتکل تلفیقی که مبتنی بر دو جریان عمده ذهن آگاهی یعنی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی است، استفاده شده است.
پروتکل مربوطه در قالب فایل ورد در ۷ صفحه و در هشت جلسه تنظیم شده است و اهداف هر جلسه به ترتیب زیر است:
جلسه اول:معرفی شرکت کنندگان، ارائه توضیحاتی در مورد اعتیاد و تاثیر اعتیاد بر خانواده و اعضای آن، و بحث درباره فرسودگی زناشویی....
جلسه دوم: تمرین وارسی بدن، دعوت از شرکت کنندکان در ارتباط با صحبت درباره تجربه هایشان از تمرینات ذهن آگاهی...
جلسه سوم:تمرین کوتاه دیدن و یا شنیدن، مراقبه نشسته با تمرکز بر تنفس و حس های بدنی، فضای تنفس سه دقیقه ای، تمرین حرکات آگاهانه بدن.
جلسه چهارم: مراقبهنشسته باتوجه بهتنفس،بدن، صداها و افکار (به اصطلاح مراقبه نشسته با چهار مولفه اصلی)، بحث درباره استرس....
جلسه پنجم:تمرین مراقبه نشسته باتوجه بهتنفس،بدن، صداها، و افکار، بحث درباره اذعان و پذیرش واقعیت موقعیت حاضر همانطور که هست،...
جلسه ششم: فضای تنفس سه دقیقه ای، بحث درباره افکار ما اغلب محتوای اغلب واقعی نیست
جلسه هفتم: تمرین مراقبه نشسته و آگاهی باز (به هر چیزی که لحظه به لحظه وراد هشیاری می شود)، بحث درباره بهترین راه برای مراقبت از خود چیست...
جلسه هشتم:تمرین وارسی بدنی، بحث از آنچه تا کنون آموخته اید، استفاده کنید، ارزیابی آموزش، ارایه منابع بیشتر....
پروتکل جلسات ذهن آگاهی
جلسات ذهن اگاهی
پکیج آموزشی ذهن آگاهی
پروتکل آموزش ذهن آگاهی
پروتکل شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی
پکیج ذهن آگاهی
پروتکل ذهن آگاهی
درمان مبتنی بر ذهن آگاهی
دانلود کتاب فارسی ذهن آگاهی
پروتکل روان درمانی مثبت نگر در ۱۴ جلسه تدوین گردیده و هر جلسه شامل هدف، فرایند، محتوا و تمرینهای در منزل است که روانشناسان و دانشجویان میتوانند بر جلسات درمانی و پژوهشی از آن استفاده کنند. از این پروتکل میتوان بر درمان افسردگی بهره گرفت.
کاربرگهای رواندرمانی مثبت
کار برگ :۱ دستور العمل معرفی مثبت (رشید،(۲۰۰۸
معرفی مثبت
لطفاً یک معرفی یک صفحه ای مثبت در قالب یک قصه در مورد خودتان بنویسید تا در جلسه درمانی بعد مرور شود . داستانی که می نویسید باید یک داستان عینی (واقعی) باشد که شما را به بهترین وجه نشان دهد. این داستان باید شروع و میانه روشنی داشته و با پایان قوی به اتمام برسد . لطفا در بخش زیر داستان خود را به صورت دست نویس نوشته و یا اگر ترجیح میدهید آن را تایپ کنید.
کاربرگ :۲ بررسی و بازنگری داستان معرفی مثبت
این کاربرگ را طی بررسی و مرور داستان معرفی مثبت یا پس از آن همراه درمانگر تکمیل میشود.
(۱
توانمندیهایی که میتوانم در معرفی مثبت از خودم شناسایی کنم و از درمانگرم شنیده ام، عبارت هستند از:
(۲ اول بار که این تواتمدیها را در خودم شناختم، موقعی بود که:
(۳
حیطهها یا مواقع دیگری که از این توانمدی های شناسایی شده استفاده کردهام شاامل این موارد است:
(۴ از نوشتن معرفی مثبت چه احساسی پیدا کردید؟
(۵ از بازخوردی که از درمانگرتان گرفتید چه احساسی به شما دست داد؟
کاربرگ :۴ الف)
پرسشنامه رواندرمانی مثبت (رشید، (۲۰۰۸
برای بدست آوردن نمره های زندگی لذتمند، سوال های ۱، ۴، ۷، ۱۰، ۱۳، ۱۶ و ۱۹ را با هم جمع می کنیم . نمره ها در دامنه ۰ تا ۲۱ قرار می گیرند که نمره های بالاتر سطوح بالاتری از زندگی لذتمند را نشان می دهد. متوسط نمرات برای بزرگسالان غیر افسرده ۱۳ و برای بزرگسالان افسرده ۸ است.
برای بدست آوردن نمره های زندگی متعهدانه، سوال های۲، ۵، ۸، ۱۱، ۱۴، ۱۷ و ۲۰را با هم جمع می کنیم . نمره ها در دامنه ۰ تا ۲۱ قرار می گیرند که نمره های بالاتر سطوح بالاتری از زندگی متعهدانه را نشان می دهد . متوسط نمرات برای بزرگسالان غیر افسرده ۱۴ و برای بزرگسالان افسرده ۱۰ است.
برای بدست آوردن نمره های زندگی معنادار، سوال های ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۵، ۱۸ و ۲۱ را با هم جمع می کنیم . نمره ها در دامنه ۰ تا ۲۱ قرار می گیرند که نمره های بالاتر سطوح بالاتری از زندگی معنادار را نشان می دهد . متوسط نمرات برای بزرگسالان غیر افسرده ۱۲ و برای بزرگسالان افسرده ۹ است.
برای بدست آوردن نمره های شادی کلی، نمره های تمام زیر مقیاس های زندگی لذتمند، زندگی متعهدانه، و زندگی معنادار را با هم جمع می کنیم . نمره ها می توانند در طیف ۰ تا ۶۳ قرار گیرند. نمره های بالاتر نشان دهنده سطوح بالاتری از شادی کلی است . متوسط نمره های بزر گسالا ن غیر افسرده ۳۹ و بزرگسالان افسرده ۲۷ است.